Yargıtay Kararları

İMAR A AYKIRI VE KAÇAK YAPI[1]

3194 sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. Madde ile 21.12.2017 tarihinden önce yapılmış imara aykırı ve kaçak yapılar için uygulanabileceğinden; imara aykırı olarak yapıldığı öne sürülen dava konusu taşınmaz için de yasal süresi içinde gerekli işlemler yapılarak Yapı Kayıt Belgesi alınmak suretiyle yapının yasal hale getirilip getirilmediği tespit edildikten sonra uyuşmazlığın mahkemece yeniden değerlendirilmesi gerektiği gözetilmelidir. (3194 s. İmar K. geçici m.6)

EMRE İTİATSİZLİK VE ÜCRET KESME CEZASI[2]

Davacı işçi hakkında aynı gün yasaklanan alanda çay demlediği çay makinesini kaldırması için yaklaşık 20 dakika arayla iki ayrı tutanak tutularak bu tutanaklara istinaden iki ayrı disiplin cezası verilmesi davacının çay demlemek, çay içmek, çay makinesini kaldırmamak gibi eylemleri tek bir eylem olduğu için isabetsizdir. (23. Dönem TİS m. 14,95,98)

Gerekçe:

Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacı hakkında verilen disiplin cezasının toplu iş sözleşmesi ekindeki ceza cetveline uygun olup olmadığı noktasındadır.

Dosya içeriğine göre uzun süredir iş yerinin aynı bölümünde çay demlenerek içildiği, ancak işverence anılan karar ile bu bölümde çay demlenmesinin yasaklandığı, işçilere başka bir yer tahsis edildiği, olay günü bu durum bildirilerek, yasaklanan alanda çay demleyen davacıdan çay makinesini kaldırması istendiği halde kaldırmaması sebebiyle önce “emre itaatsizlik” sebebiyle tutanak tutularak bu eylemin karşılığında ihtar cezası, ardından 25 dakika sonra çay makinesini kaldırması yönündeki ikinci talimata uymaması sebebiyle “emre itaatsizlikte ısrar” sebebiyle tutanak tutularak bu eylemin karşılığında bir üst ceza olar ücret kesme cezasının verildiği anlaşılmaktadır.

Mahkemece, iş yerinde uygulanmakta olan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 14. Maddesinde amirlerin, maiyetindekilere hizmetin icap ettirdiği emirleri verebileceğinin hükme bağlandığı, tavsiye ya da torna atölyesinde çay demlemenin hizmetin hangi icabına ne şekilde aykırı düştüğü, iş yeri güvenliğinin çay demlemekle ne şekilde ihlal edildiği hususunda herhangi bir tespitin bulunmadığı, davacının eyleminin iki şartlı eylem gibi kabul edilmek suretiyle ceza verilmesinin topla iş sözleşmesinin 98. Maddesindeki düzenlemenin amacını anlamsız hale getireceği, davacıya aynı gün iki ayrı ceza verilmesinin iyi niyet ve hakkaniyet kurallarına aykırı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne verilmiş olup, verilen kararın Dairenizin 09.05.2016 tarih, 2015/10317 esas, 2016/13851 karar sayılı  kararı ile bozulması üzerine, Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama neticesinde davanın reddine karar verilmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.02.1988 tarihli 1987/2-520 esas ve 1988/89 karar sayılı kararında, Yargıtayca temyiz incelenmesinin yapıldığı sırada dosyada bulunan bir belgenin gözden kaçırılması, maddi hata sebebi olarak açıklanmıştır. Ayrıca belirtmek gerekir ki, Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli 1957/21 Esas ve 1959/5 Karar sayılı ile 09.05.1960 tarihli 1960/21 Esas ve 1960/9 Karar sayılı kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karar mahkemece uyulmasına karar verilmesi halinde dahi usulü kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür.

Dosyaya sunulan 01.03.2011-28.02.2013 dönemini kapsayan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin 95. Maddesinde, “İşçiler, ekli ceza cetvelinde belirtilen fiiller için karşılarında gösterilen cezalardan başka bir disiplin cezası verilemez. Bu sözleşme ile düzenlenen cezalar aşağıdaki şeklinde ve ekli ceza cetveline göre verilir. İşçiye aynı fiilden dolayı iki ceza verilemez. İşveren vekili bizzat gördüğü suçlardan dolayı işçilere, inceleme ve istişare kuruluna gitmeden işçinin savunması alınmak kaydıyla ceza  cetveline göre verilir. İşçiye aynı fiilden  dolayı iki ceza verilmez. İşveren vekili bizzat gördüğü suçlardan dolayı işçilere, inceleme ve istişare kuruluna gitmeden işçinin savunması alınmak kaydıyla ceza vermeye yetkilidir. Şu kadar ki, işçiye savunma için en az 24 saat süre tanınır.” Düzenlemesi bulunmaktadır.

Yine toplu iş sözleşmesinin 98. Maddesine göre ceza gerektiren herhangi bir fiil işlendiğinde verilecek cezalar; ihtar, ücret kemsi (2-4, 6-10 ve 16 saatlik) işten çıkarmadır. Cezayı gerektiren herhangi bir fiilin ve hareketin derecesine göre, bu sözleşme ile o fiilin karşısında gösterilen cezalardan biri verilir.  Tekerrürden maksat aynı fiilin aynı işçi tarafından bir önceki işleniş tarihinden itibaren 1 yıl içinde tekrar işlenmesidir.

Toplu İş Sözleşmesi Eki Ceza Cetvelinin 4. Sırasının “b” bendinde, “Çalışma hayatının tanzimi bakımından ilgili kanun, yönetmelik ve kararname ile bu sözleşmede yazılı olan hususlara istinaden işveren vekili tarafından, yazılı veya sözlü olarak yapılan tamim, tebliğ ve talimat ve nizamlara riayet etmemek” fiilinin işlenmesi halinde, birinci defasında yazılı ihtar, ikinci defasında 2-4 saat ücret kemsi cezası verileceği,” hükmü yer almaktadır.

Somut olayda tüm dosya kapsamına göre, davacı hakkında aynı gün ve aynı konu hakkında yaklaşık 20 dakika arayla iki ayrı tutanak tutularak bu tutanaklara istinaden iki ayrı disiplin cezası verildiği, ancak davacının çay demlemek, çay içmek, çay makinesini kaldırmamak şeklindeki eyleminin tek bir eylem olduğu, davacıya aynı eylem sebebiyle iki ayrı ceza verilmesinin yukarıda açıklanan toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğunun anlaşılmasına göre, davacı hakkında verilen disiplin cezasının iptali ile davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi hatalı olmuştur.