DEMOKRASİ VE BELEDİYE BAŞKANLIĞI

DEMOKRASİ VE BELEDİYE BAŞKANLIĞI

Ramazan SODAN

E.Vali

Hür ve demokratik rejimlerde belediye başkanlığı demokratik olmayan ülkelerin yöneticilerine göre daha zor bir görevdir.

Çünkü demokratik rejimlerde hür muhalefet, hür basın, teşkilatlanmış cemiyetler, meslek mensupları vardır.

Bu sebeple demokratik bir yönetim tarzına sahip olan ülkemizde belediye başkanlarımız muhalefeti de hesaba katarak çok çalışmak, başarılı olmak ve iyi bir yönetim sergilemek zorundadır, aksi takdirde halk kendisini tasfiye edecektir.

Bugün artık gerek dünyada gerekse bizde belediyeler demokrasinin okulu, temel taşları olarak görülmekte, demokratik hayatın vazgeçilmez bir parçası olarak kabul edilmektedir.

Gerçekten demokrasi açıklık rejimidir. Gerçekleri ortaya koymadan bir şey üretmeden, doğruyu iyiyi bulmak imkansızdır. Olumsuzluklara rağmen ülkemizde de daha demokratik, daha hoşgörülü bir idare tarzına doğru gidiş vardır. Ülkemizin İslami kimliği de göz önünde bulundurulduğunda demokrasimiz için sevindirici bir husus olacaktır.

Bu kısa açıklamalardan sonra konuyu belediye başkanlarımıza getirmek istiyorum. Belediye başkanları belde halkının serbest iradeleri ile seçtikleri, bu idarelerin başı ve icra organıdır. Dolayısıyla belediyelerin sevk ve idaresinden sorumlu olan en üst yöneticisidir. Belediye başkanlarının en büyük denetimini de halk yapmaktadır. Başkanlar bir siyasi partiden olmaları sebebiyle, bazen mükemmeli yakalayamamakta, tepki ve eleştirilerden etkilenmektedirler. Halbuki tepkilerden faydalanmak, eleştirilerden doğruyu yakalamak hem demokrasinin icabı, hem de başarıya ulaşmanın sırrıdır.

Bu sebeple belediyenin birinci derecede sorumlu kişisi belediye başkanın başarıya ulaşmasında demokratik çalışma tarzının ve demokratik hareket tarzının yakından ilgisi vardır. Şüphesiz, bir belediye başkanının başarıya ulaşmasının en iyi ölçüsü, halkın memnun olmasıdır. Halkın memnun olması da, başkanın demokrat olmasına ve çalışmalarına bağlıdır. Şüphesiz demokrasinin ruhuna uygun hareket eden ve iyi çalışan bir belediye başkanı, halkın da tasvibini görür.

Yazımızın başında demokrasinin özünü, halk, akıl, kanun toplum ve ekseriyetin fikirlerinin oluşturduğu belirtmiştik. Belediyelerde yerel demokratik örgütler olduğuna göre, belediye başkanlarımız da, hak, hukuk, akıl rehberleri oldukça, halkın istek ve arzularına değer verdikçe, başarılı bir belediye başkanı olmamalarına hiçbir sebep yoktur. Halkın, görüş, dilek ve arzularına kulak verilmemesi, başkanın halka kulağını tıkaması elbette başarı oranını azaltır.

Bunun için öncelikle halkın genel isteklerine önem vermek ve taleplerine kulak vermek düzeltmek gerekir. Bazı belediye başkanlarımız, siyaseti sadece parti ve propaganda şeklinde anlayarak hata ediyorlar.

Gerçekte, belediye başkanlığı bugünü yarınla, yarını da ömür günle, bir arada düşünmek ve halkın hoşnutluğunu elde etmek gibi geniş bir perspektif içinde mütalaa etmek gerekir. Diğer önemli bir husus ise hak ve adaleti sağlamaktır. Onun içindir ki en büyük siyaset, hak ve adalet taraftarlığında aranmalıdır. Ayrıca, kimden gelirse gelsin insan kendi belediyesine, kendi bölgesine, kendi dünyasına menfaati dokunacak bilgi ve düşüncelerinden faydalanmayı bilmeli ve hele tecrübe sahiplerinin tecrübelerinden yararlanmayı da asla ihmal etmemelidir.

Belediyeler, halka en yakın ve halkın seçtiği temsilciler tarafından yönetilen demokratik kuruluşlardır. Hatta her belediye küçük bir demokratik yönetim birimi olarak da görülebilir. Nitekim Batı ülkelerinde belediyeler yerel hükümet (local gavorment), merkezi hükümete de (central gavormen), denmektedir. Belediye ile hükümet arasındaki bu benzerlik ikisinin de temsilcilerinin halk tarafından seçilmesi, kendi karar organları ile hizmet görmeleridir. Diğer benzerlik ise halkın bu kurumları hizmetlerini beğenmediği zaman oyuyla onları değiştirmesidir.

Son 31 Mart 2019 Mahalli idare seçimleriyle bir çok belediye başkanı değişti bazıları da yerlerini korudu. Bizim gözlemlerimize göre halkla bütünleşen, dürüst, adil, canla başla çalışan halka güven verenler kazandı. Diğerleri kaybetti. Şüphesiz aday  tespitlerinde yaparken titiz davranmalı, gerekirse küçük anketler yapmalıdır.

Şimdi de belediye başkanlarının düştükleri vartaları, dikkat etmesi gereken hususları kısaca özetleyelim:

*Belediye başkanı iken herkes tabasbus gösterir. İtibar ve iltifat eder. Çevresindeki riyakarlar yüzde 100 başaralı olduğunu, kesin kazanacağını söylerler. Gösterilen bu ilgiye kapılmamalı, her zaman kendisini otokritik yapabilmelidir. Çünkü seçimlerden önce etrafında çok kalabalık olup da kaybeden belediye başkanı görülmüştür.

* Halka rağmen yönetim olmaz. Demokrasi de olmaz. Bu sebeple belediye başkanları insan fıtratına milletin inancına, fikir yapısına aykırı icraat yapmamalıdır. Daha açık bir ifadeyle Müslüman mahallesinde salyangoz satmamalı, halka yararlı olacak hizmetleri yapma gayreti içinde olmalıdır.

*Özel hayatına dikkat etmeli, lüks ve israftan kaçınmalı, kendisi hakkında tenkit dedikodu olabilecek işler yapmamalıdır. İyi olmayan, menfi işler ve icraatlar halkın gözünden, sağduyusundan kaçmamaktadır. Bir belediye reisinin halka kulağını tıkaması doğru değildir. Başarısını azaltır.

Halk arasında dedikodu olabilecek, tenkit konusu olacak bazı hususlar şunlar olabilir:

Festival, tören, temsil, ağırlama gibi konularda aşırı bir harcama içinde bulunulması, halk arasında belediye parasının israf edildiği kanaatine yol açar.

Düşük karakterli kişi ve kadınlarla sık sık özel görüşmesi; onlarla çeşitli menfaat birliği olduğu kanısının yayılmasına sebep olabilir.

Özel hayatı düzgün olmalı, aşırı bir harcama içinde olmamalıdır, aksi takdirde belediyede yolsuzluk yapıldığı zannı doğabilir.

Maaşının üzerine emlak satın alması, servet sahibi olması, bina yapması da şayia konularındandır. Yani maaşı ile edindiği servet orantılı olmalıdır.

*Halkın, kamu oyunun desteğini almalıdır. Bunun yolu da halkın sevgisini kazanması, halkını memnun edebilmesidir. Bu da adalete dayanan, istişareye önem veren halka sevgi ile yaklaşan bir yönetimle olur.

*Cesur ve sebatkâr olmalıdır. Başkan cesaretsiz ve sebatsız olursa icraatını tam yapama, ayrıca her şey birden yapılmaz, işleri plan dahilinde güçleri nispetinde birer birer yapmaya çalışmak lazım.

* Hizmete engel olmak isteyenler çıkabilir. Bunun için engelleri yeise düşmeden, metanetle karşı koyarak, o hizmeti yerine getirmek, faydasını anlatmak için gayret sarfetmelidir.

Belediye başkanı beldesinin reisi sayılır. Çalışmasını hakka, akla, kanuna, ammenin fikirlerine dayandırırsa başarılı olur. Diğer bir ifadeyle belediye başkanı, akla, ilme istinat eder, cebir yerine sevgiyi esas alır, halkın desteklediği hizmetleri yaparsa elbette düşmeyecek, tekrar baş tacı edilecektir.

Unutmayalım ki, bütün insanlarda mevcut olan ben duygusu idareciyi istibdata götürebilir. Bunun için de hep biz demeliyiz. Hizmetleri milletiz, halkımız için yapıyoruz, bunu da bütün personelimizle birlikte yapıyoruz, diyerek başarıya personelini kadrosunu da dahil etmelidir. Ayrıca ‘Sizin gibi başkan gelmedi, sizin gibi çalışkan, başarılı başkan yok’ gibi mübalağalı sözleri ihtiyatla karşılamalı, bu tür sözlerin her idareciye söylendiği bilinmelidir.

*Hakkın rızası halkın rızasıdır. Bunun için hizmetleri yaparken ayrım yapmamalıdır. Bir şeye hak için kaşı çıkmalı, hak için yapmalıdır.

Günümüzde siyaset kirlenmiş bir tarafgirliğe, muhalefete dönmüştür. Bunun için siyaset esas yapılmamalı, aşırı partizanlık yapılarak kadrolar yandaşlarla doldurulmamalıdır. Nimet ve menfaat olan yerlere menfi kişilerin hücum edeceği düşünülerek, iş ve işlemlerde titiz davranılmalı haktan hiç ayrılın mamalıdır. Aksi takdirde hayal kırıklığı büyük olabilir.

* Demokrasilerde her zaman muhalefet olacağı için, ‘doğrusu yalnız benim fikrim’ yanlışlığına düşmeden, kendi fikrinin de yanlış olabileceğini düşünmek, herkesin hata yapabileceğini hesaba katarak, yanlıştan vazgeçebilme alicenaplığını gösterebilmek gerekir.

Peygamberimiz bir hadisi şeriflerinde ‘Halkın efendisi ona hizmet edendir’ buyuruyor. Bu hikmetli sözden hareketle, belediye reisi gerçek reis olmak azim ve gayretiyle hizmet etmeli, halkın omuzları üstüne çıkarak değil, halkın meselelerini omuzlayarak, halkın mutluluğu için çalışmalıdır.

Netice-i kemal; belediye başkanlığı oldukça zor bir görev, bu göreve talip olup da, seçilen başkalara başarılar dileriz.